Próba opisania czy zdefiniowania kobiecości jest daremna, to jak boksowanie się z mgłą albo próba stemplowania powietrza. Kobiecość trudno zamknąć w opisie, w słowach i terminach, ale może się ją da pokazać w sztuce? Rosyjski artysta Serge Marshennikov, w moim przekonaniu, jest jednym z niewielu współczesnych malarzy, którym udało się ukazać ideę kobiecości, jej sedno, połączyć w widzialnym to, co zmysłowe z ukazaniem jej wnętrza, innymi słowy, udało się rosyjskiemu malarzowi w obrazie otworzyć przestrzeń i połączyć to, co widoczne, z tym, co stanowi tajemnicę wnętrza kobiety. W bogatym dorobku artystycznym Sergieja Marshennikova zachwycił mnie przede wszystkim cykl portretów ukazujących śpiące kobiety.
 |
| Serge Marshennikov, Morning, 2017, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
Siłą tych obrazów jest ich naturalizm. Nie ma w
nich wystudiowanych gestów, inscenizacji, teatralnych gestykulacji, jest ukazany
sen w naturalnej postaci. Zazwyczaj podczas snu przybieramy wygodne i naturalne
pozycje. W obrazach Marshennikova modelki są doskonale wpasowane w kształt
łóżka lub fotela, wydają się być nieświadome tego, że ktoś na nie spogląda i je
portretuje. Śpią bezbronne i niewinne, mimo tego, że artysta portretuje je
zazwyczaj półnago. Śmiało więc można tego rodzaju kompozycje zaklasyfikować
jako akty. Ale są to akty szczególnego rodzaju.
 |
| Serge Marshennikov, Rococo,
2018, 30,6 x45,7cm, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
Nie ma w nich krztyny
wulgarności, ukazania czystej, wręcz anatomicznej nagości, jest raczej delikatne
kuszenie zmysłowością, magnetyzm, który nigdy nie przeradza się w czyste pożądanie.
Portretowane śpiące młode kobiety, które możemy podziwiać na jego obrazach, są
anielsko delikatne, aksamitne i niewinne, dlatego też te obrazy są tak są
hipnotyzujące. Bije od nich tajemnicza aura. Te osobliwe akty śpiących kobiet
ukazują wstydliwy moment pozbywania się ubrania. W obrazach, ta wstydliwa
czynność, ukazana jest z ogromnym wyczuciem i wdziękiem, wydaje się być
zupełnie naturalna. W całej tej prozaicznej scenie, bo każdy z nas rozbiera się
codziennie do snu, jest coś nierealistycznego, jakby rytualnego.
 |
| Serge Marshennikov, Soft
awakening, 2018, 40x60cm, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
Użyta przez
Sergieja Marshenikova w obrazach metafora snu wydaje się być tu celowa. W
spokojnych twarzach długowłosych, półnagich kobiet o słowiańskich rysach twarzy,
widać spokój odpoczynku, nie ma w nich nerwowości, drapieżności czy strachu, obrazy
stronią od zgiełku i rozdygotanego dynamizmu, panuje w nich cisza. Złośliwi
powiedzą, że każda śpiąca kobieta wygląda niewinnie do momentu, kiedy się
przebudzi i odezwie, jednak w tym przypadku, tak nie jest. Nie mam takiego
wrażenia, że gdy śpiące kobiety Marshennikova się przebudzą, to pryśnie aura i
czar niesamowitości.
 |
| Serge Marshennikov, Morning, 2017, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
Istnieje
wiele powodów w sztuce, by pokazać nagość kobiet. Jest to najczęściej zwykłe
pożądanie piękna kobiecego ciała, czyli zaspokojenie pożywką nagości żądzy
męskiej. Jednak w niektórych przypadkach, tak jak w malarstwie Marshennikova,
przedstawiona nagość wydaje się być tylko pretekstem do tego, by pokazać coś
więcej. Patrząc na portretowane śpiące kobiety odnosimy wrażenie, że są
niewinne, kruche i słabe. Jednak im dłużej patrzymy na te obrazy, tym bardziej widzimy
ogromną siłę kobiecości, bo kto potrafi się jej oprzeć? I nie chodzi tu
wyłącznie o sam zmysłowy wygląd, ale o cały zespół cech, które zamknięte są pod
powłoką cielesności, jak choćby intuicja, opiekuńczość, empatia, wrażliwość,
delikatność, uczuciowość, łagodność czy zwykłe ciepło. Który mężczyzna potrafi
się temu oprzeć? Panując doskonale nad kwestiami warsztatowymi Marhennikov
wydobywa w swych obrazach tajemniczą aurę, pobudza sensualność, otwierając
skomplikowaną przestrzeń między zmysłowością i niewinnością, przestrzeń, która
aż iskrzy energią.
 |
| Serge Marshennikov,
Serenity 2018, 65x80 cm, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
Sergiejowi
Marshennikovi udało się pokazać akty kobiet bez wulgarności, przedstawione
przez niego kobiety na obrazach są ukazane z ogromnym wyczuciem smaku, które
jest tak trudne do uzyskania, gdy w grę wchodzi intymność.
 |
Serge Marshennikov, Lace, 2011, 85 x 90cm, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
To, co zasługuje na dodatkową uwagę, to kwestie dobranych rekwizytów w obrazach. Przy pierwszym oglądzie nie zwracamy na nie uwagi, bo stanowią tło obrazów, są drugorzędne. Jednak bez misternie namalowanych półprzeźroczystych koronek, peniuarów, muślinów, udrapowanych prześcieradeł, kompozycja obrazów byłaby niepełna. Obrazy rosyjskiego artysty malowane są w starym stylu, mają miękkie przejścia tonalne, głównie dzięki temu, że Marshennikov stosuje pędzle z sierści wiewiórczej. W cyklu obrazów przedstawiających śpiące kobiety dominuje biel i kolor niebieski. Może dlatego w języku polskim mówimy, że ktoś śni lub marzy o niebieskich migdałach, czyli o rzeczach pięknych ale nieziemskich.
 |
| Serge Marshennikov,
Innocent Dream, 2010, 80 x 80 cm, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
W jednym z
wywiadów Sergiej Marshennikov przyznał, że nie maluje portretów, choć na
niektórych obrazach są oczywiście konkretne modelki. W akcie twórczym stara się
wyjść poza detal, szczegół, stworzyć coś uniwersalnego, uchwycić pewien nastrój,
który składa się na całościową wizję kobiecości. Dlatego też przyznaje, że na
modelki wybiera głównie kobiety zakochane, szczęśliwe. Dlatego jego wizerunki
śpiących kobiet są wizualną metaforą kobiety spełnionej.
 |
| Serge Marshennikov, Dream,
2015, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
Droga do sztuki Marshennikova nie była łatwa, bo w jego rodzinie nie było tradycji artystycznych. Jego dziadek był dyrektorem firmy zajmującej się hodowlą koni, ojciec inżynierem elektrykiem, a matka nauczycielką w przedszkolu. Ważne było jednak to, że rodzice nie przeszkadzali mu rysować. Szczególnie matka młodego Siergieja, widząc talent syna, zachęcała go do tego, by poświęcił się sztuce. Nie szczędziła skromnych środków na prywatnych nauczycieli rysunku, dlatego też syn bez problemu w 1995 roku ukończył Ufa Art College i dostał się do jednej z najbardziej prestiżowych akademii artystycznych na świecie, do Akademii Sztuk Pięknych w Sankt Petersburgu w Rosji.
 |
Serge
Marshennikov, Dormant Light, 2013, oil on Canvas, 60 x 70cm, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com,
Copyright © by Serge Marshennikov |
Po pięciu latach studiów kończy Akademię jako jeden z najbardziej utalentowanych absolwentów, dlatego też sam rektor profesor Milnikow, zachęca go, by pracował w jego prywatnym atelier. Marshennikov sam przyznał, że to Akademia Sztuk Pięknych w Sankt Petersburgu, jako klasyczna Akademia w starym stylu, nauczyła go precyzyjnie artykułować to, co chce powiedzieć w sztuce. Edukacja w Akademii nauczyła go też, że warto w tradycji szukać inspiracji, dlatego też artysta nie ukrywa, że jego styl figuratywny w malarstwie inspirowany jest technikami wywodzącymi się z XIX-wiecznej sztuki rosyjskiej.
 |
| Serge Marshennikov, In the
Twilight, 65 x 70 cm, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com,
Copyright © by Serge Marshennikov |
Jednak Marshennikov stara mu się nadać osobisty charakter, dlatego tez w jego obrazach możemy znaleźć współczesne akcenty, niektóre dziewczyny śpią ze słuchawkami w uszach lub pozują w dżinsach czy z telefonem. W 2008 roku, zaledwie osiem lat po ukończeniu Akademii American Portrait Society umieściło Sergieja Marshennikova na liście 30 najlepszych współczesnych malarzy. Obecnie Marshennikov mieszka i pracuje w swoim studio w Sankt Petersburgu w Rosji. Jego obrazy są sprzedawana w największych domach aukcyjnych w Londynie, Stanach Zjednoczonych i Tokio, zwyczajowo obrazy artysty rozpoczynają licytację od kwoty 30 tyś. dolarów.
 |
| Serge Marshennikov, A warm
summer morning, 2017, 65 x 70 cm, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
Pytany o sukces swej twórczości Marshennikov odpowiada lakonicznie: kto nie chciałby mieć wizerunku zakochanej kobiety w domu? To działa na duszę jak aloes. Aloes działa tu jak zakochana kobieta o boku mężczyzny, łagodzi stany zapalne i podrażnienia, działa kojąco, zmniejsza ból, przyspiesza proces gojenia, zmniejsza obrzęki i łagodnie pielęgnuje.
 |
| Serge Marshennikov, Sleeping
Beauty, 2019, 61 x 67 cm, oil on Canvas, źródło: https://serge-marshennikov.tumblr.com, Copyright © by Serge Marshennikov |
Artysta ma całkowitą rację, od niektórych jego obrazów trudno mi
oderwać wzrok.
Zapraszam do wysłuchania podcastu na temat twórczości Sergieja Marshennikova:
Komentarze
Prześlij komentarz