KRONIKA KONIKA

Współczesna psychologia poszukując składowych charakteru człowieka zwraca uwagę na to, że wychowanie, środowisko czy zawarte znajomości, to tylko część elementów, które finalnie budują naszą osobowość. Oprócz wymienionych czynników najważniejsza jest pula genów z jaką przychodzimy na świat, to one w największym stopniu wpływają na to, kim jesteśmy. Dobrym przykładem tej hipotezy może być postać Xawerego Dunikowskiego. Jego życiorys, który mógłby być doskonałym scenariuszem filmu akcji, wydaje się być mieszanka wybuchową skrytą w jego puli genów. W jednej osobie możemy dostrzec niespotykaną wręcz wrażliwość, ale też brutalizm i awanturniczość, ugodowość i wielki tupet, porywczość indywidualizmu i buntu okraszonego szatańskim humorem trefnisia.  Xawery Dunikowski, scanned from Almanach Fotografiki Polskiej, WAiF Warszawa 1959 Studenci i studentki w pracowni X. Dunikowskiego na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1933 r  Narodowe Archiwum Cyfrowe Sygnatura 1 N 3152 9 "Kurier codzienny

Nie będę ukrywał tego, że Leon Wyczółkowski należy do moich ulubionych malarzy okresu Młodej Polski. W kontekście tych preferencji pytanie, o to czy artysta był inteligentny wydaje się być pytaniem nieeleganckim. Już w samym pytaniu kryje się pewne przypuszczenie, że wielki malarz Młodej Polski mógł nie być bystry. Skąd zatem takie przypuszczenie i czy jest ono uzasadnione? W czasach dzisiejszych, by odpowiedzieć na pytanie o to, czy profesor Akademii był inteligentny, wystarczyłoby ocenić poziom jego publikacji naukowych, należy jednak pamiętać, że w czasach, kiedy Wyczółkowski był profesorem Akademii, na szczęście, nie zmuszano artystycznej kadry naukowej do publikacji, konferencji, recenzji dorobku innych, wymagano od grona profesorskiego pracującego na uczelniach artystycznych wyłącznie biegłości techniczno-warsztatowej.  Leon Wyczółkowski, Autoportret w chińskiej szacie męskiej półoficjalnej longpao, 1911, pastel. papier, Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. Piotr Ligier W tej sytuac

W każdym języku bywają słowa, które brzmią tak samo, jednak znaczą coś zgoła innego. Na przykład słowo golf; może oznaczać stylowy sweterek, markę samochodu, lub grę, zaś słowo granat, w zależności od użytego kontekstu, wskazuje na niebezpieczną broń, ciemnoniebieski kolor, smaczny owoc lub kamień szlachetny. Podobnie jest ze słowem sztuka. I nie chodzi tu bynajmniej o kontekst użycia słowa (może być zarówno sztuka mięsa jak i sztuka wojny), lecz o sam termin, który zwyczajowo łączymy z twórczością artystyczną. Niby intuicyjnie każdy z nas wie, czym jest sztuka, ale gdy przychodzi do szczegółów, okazuje się, że nazwanie czegoś sztuką jest tak wieloznaczne, że trudno o tym rozmawiać. Widać to zwłaszcza w przypadku rozmów o wolności artystycznej (artyście wolno więcej niż odbiorcy sztuki), bądź w przypadku pewnej niezgody na określenie sztuką tego, co w naszym odczuciu sztuką po prostu nie jest.  Gdy mamy wątpliwości co nazwać sztuką warto zasięgnąć opinii innych, najlepiej tych, którzy